شبکه های اجتماعی

تولد شبکه های اجتماعی

هرچند که سایت های شبکه ی اجتماعی در چند سال اخیر است که در دنیای اینترنت جایگاه شایانی پیدا کرده اند، ولی سابقة آنها حداکثر به بیش از یک دهة پیش برمی گردد. از سایت سیکس دگری (SixDegree) به عنوان نخستین شبکة اجتماعی یاد کرده اند. این وب سایت در سال 1997 راه اندازی شد و به  کاربرانش اجازه می داد پروفایل (صفحه  ای شخصی شامل مشخصات و تصاویر فردی) بسازند و لیستی از دوستانشان ایجاد کنند. نخستین تجربه ی شبکه ی اجتماعی، موفق نبود و این سایت سه سال بعد تعطیل شد. اما در این فاصله چند سایت دیگر نیز با چنین رویکردی راه اندازی شدند. از جمله این سایت ها می توان به اشین اونیو (AsianAvenue) و بلک پلنت (BlackPlanet) اشاره کرد. اغلب شبکه های اجتماعی اولیه با هدف دوست یابی و سرگرمی راه اندازی می شدند.

لایوژورنال (LiveJournal) و رایز (Ryze) از جمله اولین شبکه های اجتماعی با اهداف حرف های بودند. لایوژورنال شبکه ی اجتماعی مبتنی بر مرور ژورنال ها بود و در «رایز» نیز کاربران می توانستند پیرامون فعالیت های تجاری شان شبکه سازی کنند. راه اندازی شبکة اجتماعی رایز در سال 2001 شروع دومین موج از شبکه های اجتماعی بود که فعالیت این نوع وب سایت ها را از تمرکز بر حوزه ی سرگرمی خارج کرد. در ادامة همین موج بود که سایت لینکد این (LinkedIn) نیز راه اندازی شد که هنوز فعالیت آن به عنوان مهم ترین شبکه ی اجتماعی حرف های و تجاری ادامه دارد.  در این سال ها شبکه ها ی اجتماعی، وب سایت های حاشیه ای در دنیای مجازی محسوب می شدند و هنوز وب سایت های کلاسیک وب  1 در اینترنت حرف اول را می زدند.

اصطلاح وب 1 اشاره به اینترنت در قرن پیش دارد که کاربران نقشی کمرنگ در دنیای مجازی داشتند و استفاده از وب سایت های ایتترنتی اغلب فرایند ارتباطی یک  سویه از جانب رسانه به مخاطب بود. از سال های آ غازین هزارة جدید دنیای اینترنت وارد دوره ی وب 2 (Web2) شد که در آن پایگاه های تعاملی اهمیت بیشتری پیدا کردند و نقش کاربران برجسته تر شد. در دوره ی وب2 وب سایت های تعاملی که فعالیت شان برمبنای حضور کاربران پیش می رفت، به تدریج اهمیت بیشتری پیدا کردند و شبکه های اجتماعی یکی از انواع این  وب سایت ها بودند. با گسترش فضای وب 2یی کم‏کم سروکله ی شبکه های اجتماعی جدی تر پیدا شد که در سال های بعد هر کدام به غول های اینترنتی تبدیل شدند. اورکات (Orkut)، های فایو (Hi5)، مای اسپیس (MySpace) و فیس بوک (Facebook) مهم ترین این سایت ها بودند که همگی در سال های 2003 تا 2004 شروع به فعالیت کردند.

 

شبکه های عمومی و تخصصی

شبکه های اجتماعی را در ساده ترین تقسیم بندی می توان در دو گروه عمومی و خاص قرار داد. در شبکه های اجتماعی عمومی کاربران اینترنتی با انگیزه ها و اهداف مختلف حضور دارند و شبکه سازیمجازی شان را از طریق این  وب سایت ها دنبال می کنند، ولی شبکه های اجتماعی خاص، پیرامون موضوعی ویژه شکل گرفته اند و تعداد کاربرانشان نیز کم تر است. فیس بوک، اورکات و مای اسپیس مهم ترین شبکه های اجتماعی عمومی در دنیای اینترنت هستند. اما این شبکه های اینترنتی عمومی نیز اغلب در آغاز، فعالیت شان با تعریف محدودی پیش برده اند و به  تدریج عمومی شده اند. همانطور که فیس بوک امروزه به بزرگ ترین شبکه ی اجتماعی دنیا تبدیل شده است در سال 2004 شبکة اجتماعی دانشجویان دانشگاه هاروارد بود. دایره ی کاربران فیس بوک در چند مرحله گسترش پیدا کرد تا اینکه در سال 2006 به همة کاربران اینترنت رسید. مای اسپیس نیز در ابتدا با تمرکز بر جذب کاربران نوجوان و جوان شروع به فعالیت کرد.

در شبکه های اجتماعی عمومی، هر نوع کاربری حضور دارد و اغلب دوستان و آشنایان برخط را می توان در آنها پیدا کرد، تعداد کاربران معروف ترین این نوع شبکه ها اغلب به چند صد میلیون نفر می رسد. علاوه بر این ها، شبکه های اجتماعی خاصی نیز وجود دارد که بر محوریت موضوعی مشخص فعالیت می کنند. به عنوان مثال لست اف.ام (Last.fm) از جمله معروف ترین آنهاست که علاقه مندان به موسیقی را گردهم جمع  کرده، یا گودریدز (GoodReads) که شبکه ی اجتماعی مخصوص علاقه مندان به کتاب است و فلیکر (Flickr) که وب سایتی برای علاقه مندان به عکاسی است. گاهی نیز فعالیت شبکه های اجتماعی بر محوریت کاربران متعلق به کشور یا زبان یا نژاد یا دین خاصی متمرکز است. مثلا کیو.زون (Qzone) که از بزرگ ترین وب سایت های دنیاست، شبکه ی اجتماعی چینی هاست. درباره ی طیف گسترده ای از موضوعات، شبکه های اجتماعی خاص ایجاد شده است که از طرفداران یک تیم فوتبال تا فارغ التحصیلان یک دانشگاه را شامل می شود. حتی دربارة سگ ها و گربه ها نیز شبکه های اجتماعی راه ‏اندازی شده است و صاحبان آنها می توانند با حضور در این وب سایت ها برای حیواناتشان پروفایل ایجاد کنند. تولد داگزتر (Dogster) و کتز تر (Catster) نشان داد که شبکه های اجتماعی نه تنها بر ارتباطات انسانی بلکه بر ارتباطات انسان با حیوان نیز تاثیرگذار هستند.

 

شبکه های اجتماعی و سواد رسانه‏ ای

در سیاست گذاری های رسانه ای و اجتماعی در دنیا سال هاست که مسئله ای با ‎عنوان «سواد رسانه ای» مطرح شده است. سواد رسانه ای به زبان ساده عبارت است از مجموعه‏ مهارت هایی که شهروندان برای مواجهه با رسانه های جدید لازم است بیاموزند. پس از چند دهه پژوهش و نظریه پردازی در مراکز دانشگاهی و پژوهش درباره سواد رسانه ای، سال هاست برنامه های عملیاتی آموزشی بر این اساس طراحی شده است. در اغلب کشورهای دنیا با حمایت های مستقیم و غیرمستقیم دولتی، آموزش های لازم از طریق رسانه ها و برقراری دوره های آموزشی به شهروندان ارائه می شود تا نحوه مواجهه با رسانه ها را فرابگیرند. در برخی کشورها این سطح آموزش حتی به کتاب های درسی مدارس نیز رسیده است و شهروندان از همان سنین کودکی و نوجوانی به سلاح سواد رسانه ای مجهز می شوند. در ایران اما سواد رسانه ای هنوز از سطح یک شوخی آکادمیک فراتر نرفته و مشخص نیست چه زمانی آموزش آن در سطح گسترده و عمومی جدی خواهد شد تا شاهد تحولی در استفاده از رسانه ها باشیم.

با پیشرفت رسانه های جدید ارتباطی از قبیل اینترنت در تکمیل مبحث سواد رسانه ای، مباحث جدیدی از جمله سواد دیجیتالی و سواد اینترنتی مطرح شده اند. شهروندان تنها با فراگیری سواد دیجیتالی است که می توانند استفادة مناسبی از تکنولوژی های جدید دیجیتالی داشته باشند. این سواد شامل اطلاعات آغازین دربارة قابلیت ها، فرصت ها و روش بکارگیری تکنولوژی های جدید و آسیب های احتمالی و نحوة مقابله با آنهاست. لزوم فراگیری سواد دیجیتالی در استفاده از وب‏سایت‏های شبکه‏ اجتماعی اهمیتی دوچندان پیدا می کند. شبکه های اجتماعی امکانات و فرصت های بسیار گسترده ای را در اختیار کاربران قرار می دهند که تاکنون در هیچ رسانه ای سابقه نداشته است. تنها اطلاع درست از این امکانات و فرصت هاست که امکان مقابله با تهدیدها و آسیب ها را محدود کرده و خطر سوءاستفاده های احتمالی را کاهش می دهد.

آمارها نشان می دهد که اغلب کاربران شبکه های اجتماعی آشنایی کافی با امکانات این وب سایت ها ندارند. آنها تنها با امکاناتی از قبیل جستجو برای یافتن دوستان، افزودن دوستان به لیست، عضو شدن در گروه ها و صفحات هواداری، نوشتن متن های کوتاهی درباره وضعیت شخصی و قراردادن عکس در آلبوم تصاویر آشنا هستند. در شبکه هایاجتماعی بخشی برای تنظیمات مربوط به حریم خصوصی وجود دارد که مشخص می کند به کدام بخش از اطلاعات و تصاویر شخصی، کدام گروه از دوستان دسترسی داشته باشند. تعداد زیادی از کاربران از وجود چنین امکاناتی درشبکه های اجتماعی بی اطلاع هستند و یا کار با این بخش ها را بلد نیستند. در نتیجه کاربران اطلاعات و تصاویر شخصی مربوط به‎ خود را در شبکه های اجتماعی منتشر می کنند در حالی‎که برخی از آنها نمی دانند این اطلاعات در دسترس عموم قرار می گیرد و ممکن است برای آنها مشکلاتی ایجاد کند.

انتشار اطلاعاتی از قبیل آدرس و شماره تلفن یا تصاویر شخصی درشبکه های اجتماعی بدون توجه به پیامدهای آن، تاکنون باعث به استفاده های بسیاری شده است. از شروع موج اول فراگیر شدن شبکه های اجتماعی در ایران که به روی آوری از وب سایت اورکات برمی گردد تا سال های بعد که انبوهی از شبکه های اجتماعی ایرانی و خارجی زیادی بین کاربران ایرانی محبوبیت پیدا کرده اند، همواره بد استفاده هایی نیز از این محیط ها شده است. مواردی مانند هویت های جعلی در شبکه های اجتماعی و انتشار اطلاعات و تصاویر شخصی که برخی از آنها نیز به طرح شکایت در دستگاه قضایی منجر شده است. ویژگی مشترک شمار چشمگیری از آسیب دیدگان شبکه های اجتماعی، ناآشنایی آنها با این فناوری و نداشتن اطلاعات کافی دربارة قابلیت ها و امکانات آن است. اطلاعاتی که با عملکرد مناسب تر رسانه ها و بخش های آموزشی می تواند در اختیار شهروندان قرار گیرد تا بهرة مناسب تر و مطمئن تری از این تازه های ارتباطی ببرند.

 

آمارهایی دربارة شبکه های اجتماعی

فیس بوک بزرگ ترین شبکه ی اجتماعی دنیا در حال حاضر حدود 400 میلیون نفر کاربر دارد. اگر فیس بوک به جای دنیای مجازی در دنیای فیزیکی حضور داشت این تعداد، جمعیت آن را به یکی از چند کشور پر جمیعت دنیا تبدیل می کرد. به  جز فیس بوک چندین شبکة اجتماعی دیگر نیز کاربران چند صد میلیون نفری دارند. در رده بندی برترین وب سایت های دنیا بر اساس آمار الکسا، فیس بوک در رده ی دوم قرار دارد و در لیست 100 وب‏سایت برتر، نام چندین شبکه ی اجتماعی دیگر نیز به چشم می خورد. فیس بوک در بسیاری از کشورها پربیننده ترین وب سایت محسوب می شود و در بیش از 100 کشور محبوب ترین شبکة اجتماعی است.

فیس بوک در سه سال اخیر با رشدی جهشی به چنین جایگاهی رسید و توانست سایر رقیبان را در بازار شبکه های اجتماعی پشت سر بگذارد. در فاصله  زمانی سال های 2007 تا 2008 زمانی که کاربران در سایت فیس بوک صرف  کردند رشدی 566 درصدی پیدا کرد، این در حالی بود که زمان صرف شده در کل فضای اینترنت تنها 18 درصد افزایش پیدا کرده بود. آمارهای اعلام شده از سوی گوگل نیز نشان می دهد که نسبت تعداد بازدیدکنندگان مستقل از فیس بوک و سایر شبکه های اجتماعی به تعداد صفحات بازدید شدة آنها حدود 100 برابر است. آمار بیانگر این است که شبکه ها ی اجتماعی نه تنها به پربیننده ترین وب سایت های اینترنتی تبدیل شده اند، بلکه کاربران اینترنتی بیشتر زمان حضورشان در فضای مجازی را نیز در این وب سایت ها می گذرانند.

آمارهای مربوط به استقبال از شبکه های اجتماعی همچنان رو به رشد است. در هر روز حدود 800 هزار نفر عضو جدید به فیس بوک می پیوندند، حدود سه میلیون عکس در فلیکر بارگذاری می شود، حدود 30 هزار ساعت فیلم در یوتیوب مشاهده می شود و آمارهای مربوط به سایرشبکه های اجتماعی نیز بدین ترتیب رو به افزایش است. با چنین آمار و ارقامی، بی اغراق نیست اگر آینده ی اینترنت را در سلطة شبکه های اجتماعی بدانیم.

 

قابلیت های شبکه های اجتماعی

استقبال از شبکه های اجتماعی از آن روست که کاربران اینترنتی می توانند برای اغلب نیازهای برخط خود در این وب سایت ها پاسخی مناسب بیابند. در شبکه های اجتماعی کاربران می توانند پروفایل های شخصی  برای خودشان بسازند که شامل مشخصات، تصاویر، علاقه مندی ها و... باشد. اما شبکه ای شدن این وب سایت ها از جایی آغاز می شود که هر کاربر لیستی از دوستان تهیه می کند و این پروفایل های شخصی به یکدیگر متصل می شوند و هر کاربر می تواند دوستان و آشنایانی که در همان شبکه ی اجتماعی حضور دارند را به لیست دوستان خود بیفزاید. همچنین کاربران می توانند با جست وجو در پروفایل های کاربران و مشاهده ی مشخصات آنها با افراد جدیدی آشنا شوند و فهرست دوستان خود را گسترده تر کنند. اینها ابتدایی ترین امکانات شبکه های اجتماعی است و این وبگاه ها در سال های اخیر تلاش کرده اند، تا گزینه های بیشتری در اختیار کاربران خود قرار دهند. امکانی شبیه به وبلاگ ها و میکروبلاگ ها برای نوشتن مطالب کوتاه و یادداشت های روزانه و فضایی شبیه به سایت های عکس برای قرار دادن تصاویر شخصی، ایجاد فضایی شبیه به چت برای گفتگوهای فوری میان کاربران، قابلیت ساختن اتاق های گفتگو و صفحات هواداری شبیه به فروم های اینترنتی از جمله ساده ترین این امکانات است. شبکه های اجتماعی متناسب با نوع موضوع فعالیت شان امکانات دیگری از قبیل خبرخوان های اینترنتی، بازی های آنلاین، قابلیتآپلود کردن ویدئوها و فایل های کامپیوتری و برقراری ارتباط با سایر رسانه های شخصی را نیز در گزینه هایشان دارند. بدین ترتیب می بینیم که اغلب امکاناتی را که کاربران اینترنتی پیش از این از طریق مراجعه به چندین وب سایت کسب می کردند، یک‏جا از شبکه های اجتماعی دریافت می کنند. پس بی دلیل نیست که کاربران بخش زیادی از زمانی را که در اینترنت به سر می برند در شبکه های اجتماعی حضور دارند.

 

شبکه های اجتماعی در ایران

کاربران اینترنتی ایرانی در استفاده از شبکه های اجتماعی همپای کاربران سراسر جهان حرکت کرده اند. همان طور که زمانی ایرانی ها در زمینه ی وبلاگ نویسی از جمله کشورهای پیشرو در دنیا محسوب می شدند، در استفاده از برخی شبکه های اجتماعی بین المللی نیز ایرانی ها زمانی در رده های بالا قرار داشتند. نخستین موج جدی فراگیرشدن شبکه های اجتماعی در ایران به استقبال از وب سایت اورکات (Orkut) بر می گردد. اورکات شبکة اجتماعی زیر مالکیت شرکت گوگل است که در سال 2004 به وسیلة یکی از کارمندان این شرکت راه اندازی شد. اورکات به سرعت مورد توجه کاربران ایرانی قرار گرفت و ایرانی ها در کنار برزیلی ها، امریکایی ها و هندی ها به چهار ملیت برتر در این شبکه ی اجتماعی تبدیل شدند. تنها فیلتر شدن اورکات بود که توانست این وب سایت را از کانون توجه ایرانیان بیرون کند. پس از فیلتر شدن اورکات نوبت شبکه های اجتماعی ایرانی بود تا وارد دنیای مجازی شوند. از میان تجربه های ایرانی راه اندازی وب سایت های شبکه ی اجتماعی، تنها نمونه ی موفق و قابل توجه کلوب (Cloob) است که همچنان مورد اقبال کاربران داخل کشور قرار دارد و در سال های اخیر همواره از پایگاه های اینترنتی برتر ایران بوده است. علاوه بر چندین شبکة اجتماعی عمومی، چند شبکة اجتماعی تخصصی و حرف های ایرانی نیز راه اندازی شده اند که هنوز استقبال چندانی از آنها نشده است. دوره، شبکة اجتماعی دانشگاهیان ایران (Doreh) و یو24، شبکة اجتماعی متخصصان ایران (u24) از جمله دیگر تجربه های ایرانی هستند.

شبکة اجتماعی فیس بوک نیز که سال ها در ایران فیلتر بود در اواسط سال 1387 از فیلتر خارج شد و با استقبال گستردة‏ کاربران در مدت کوتاهی به یکی از پربیننده ترین وب سایت ها در ایران تبدیل شد. رویدادهای پس از انتخابات ریاست جمهوری و طرح نام فیس بوک و چند شبکه ی اجتماعی دیگر به عنوان متهمان و تاثیرگذاران اتفاقات سیاسی، فیلتر شدن دوباره ی این وب سایت را به دنبال داشت.

 

شبکه های اجتماعی فراتر از ابزارهای تکنولوژیکی

شبکه های اجتماعی مجازی تنها ابزارهای تکنولوژیکی جدیدی نیستند که امکانات جالب توجهی را در اختیار کاربران اینترنتی قرار داده باشند. شبکه های اجتماعی را می توان فراتر از گونه ای وب سایت، و بعنوان رسانه های جدیدی در نظر گرفت که در ساختارهای اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی دگرسانی های بسیاری ایجاد کرده اند. چالش هایی که شبکه های اجتماعی در سال های اخیر با آنها رویاروی بوده اند، حوزه هایی فراتر از فضای مجازی را زیر تاثیر قرار داده است. شبکه های اجتماعی از سویی بعنوان یکی از گونه های رسانه های اجتماعی امکانات تعاملی قابل توجهی برای کاربران اینترنتی فراهم کرده اند و در افزایش مشارکت شهروندان در برخی فرایندها موثر بوده اند. از سوی دیگر این شبکه ها با آسیب های گسترده ای در حوزه هایی از قبیل حریم خصوصی، کپی رایت، اعتیاد مجازی، سوء استفاده از کودکان، دزدی اطلاعات و هویت و مواردی این چنینی مواجه بوده اند. چالش حریم خصوصی از مهم ترین مباحثی است که همواره درباره ی شبکه های اجتماعی مطرح بوده است. کاربران اینترنتی در این شبکه ها بخشی از اطلاعات شخصی خود را در اینترنت منتشر می کنند که می تواند مخاطراتی برای آنها به همراه داشته باشد. وب سایت های شبکه ی اجتماعی حجم بسیاری از اطلاعات شخصی میلیون ها کاربر را در اختیار دارند و امکان سوء استفادة شرکت های تجاری و دولت ها از این اطلاعات همواره از دغدغه های اصلی مطرح شده درباره ی این شبکه هاست. این شبکه ها همچنین عرصه ی ارتباطات سیاسی را نیز متحول کرده اند. رویدادهای سیاسی سال های اخیر از انتخاب باراک اوباما به ریاست جمهوری امریکا گرفته تا ناآرامی های پس از انتخابات جمهوری اسلامی ایران، همگی متاثر از فعالیت های کاربران شبکه های اجتماعی بودند.

 

فیس بوک(Facebook)

همانطور که نتیجة پژوهش های پیشین نشان داده بود، نتیجة این پژوهش نیز تایید کرد که کاربران فیس بوک به طور میانگین مسن تر از سایر شبکه های اجتماعی هستند. کاربران این شبکه اجتماعی متأهل (40 درصد)، سفید پوست (80 درصد)، بازنشسته (6 درصد) هستند و در این زمینه ها از سایر شبکه های اجتماعی آمار بالاتری دارند. کاربران فیس بوک از نظر بیشترین میانگین درآمد با 61 هزار دلار در رده دوم قرار می گیرند. فیس بوکی ها به طور میانگین هر کدام با 121 نفر در صفحاتشان به عنوان دوست در تماس هستند.

برای فیس بوکی ها علاقة مشترک عمده ای دیده نمی شود و حوزة علایق کاربران این سایت بسیار متنوع است. دلیل این پراکندگی علایق، تعداد بسیار زیاد کاربران این شبکه اجتماعی با ویژگی های متفاوت است که بیشترین تعداد در بین سایت های مشابه است. کاربران فیس بوک همچنین نسبت به این سایت  بسیار وفادار هستند. 75 درصد آنها گفته اند که فیس بوک سایت محبوبشان است و 59 درصد آنها استفاده شان از فیس بوک در شش ماه گذشته افزایش داشته است.

 

مای اسپیس(MySpace)

کاربران مای اسپیس جوان هستند و تعداد کاربران کمتری نسبت به گذشته در این سایت فعالیت می کند. کاربرانی که هنوز در شبکه اجتماعی مای اسپیس فعالیت می کنند گفته اند که استفادة آنها نسبت به شش ماه گذشته کاهش داشته است. کاربران این سایت بیشتر به سرگرمی اشتیاق نشان می دهند و مخصوصا سرگرم ساختن دوستان، شوخی، کمدی و بازی های ویدیویی از علاقه مندی های اصلی آنهاست.

میانگین درآمد مای اسپیس ها کمترین مقدار در میان سایت های مشابه و 44 هزار دلار است. کاربران مای اسپیس سیاه پوست (9 درصد)، دارای ریشه اسپانیولی (7 درصد)، مجرد (60 درصد) و دانش آموز (23 درصد) هستند و در این زمینه ها آمار بیشتری از سایر شبکه های اجتماعی دارند.

 

توییتر(Twitter)

توییتری ها در بین کاربران سایت ها با 16 درصد، بیشترین تعداد شاغلان پاره وقت را در اختیار داده اند و میانگین درآمد آنها 58 هزار دلار است. کاربران توییتر به طور خاص به اخبار، رستورانها، ورزش، سیاست، امور مالی شخصی و مذهب علاقه مند هستند. آنها همچنین به فرهنگ مردم پسند و محصولات آن از جمله موسیقی و تلویزیون علاقه نشان می دهند و بیشتر از کاربران سایر سایت ها اهل خواندن به حساب می آیند.

به طور میانگین پیام های هر کاربر توییتر را 28 نفر دنبال می کند و هر توییتری پیام های 32 نفر را دنبال می کند. البته کاربران توییتر چندان به این شبکه اجتماعی وفادار نیستند و 43 درصدشان گفته اند می توانند بدون توییتر زندگی کنند.

 

لینکدین(LinkedIn)

عجیب نیست که شبکه اجتماعی لینکدین که شبکه کاربران تجاری است، بیشترین میانگین درآمد اعضا را داشته باشد. میانگین درآمد لینکدینی ها 89 هزار دلار است. همان طور که اهداف این شبکه اجتماعی مشخص کرده، اعضا اغلب برای تجارت و اهداف شغلی به این سایت می پیوندند. آنها مخصوصاً برای حفظ تماس با شبکه های تجاری، جست و جوی شغل، استخدام کردن و توسعه تجاری عضو این سایت می شوند. آنها به اخبار، اطلاعات مشاغل، ورزش و سیاست علاقه مندی بیشتری نشان می دهند.

 

کاربران لینکدین بیشتر از سایر شبکه های اجتماعی صاحبان ابزارهای الکترونیکی هستند. آنها به طور خاص به دوربین های دیجیتالی، دی. وی. آرها و تلویزیون های اچ. دی علاقه بیشتری دارند. علاقه به قمار و سریال های آبکی از دیگر علاقه مندی های کاربران لینکدین محسوب می شود.

 

اشتراک ها و تفاوت ها

ویژگی ها وعلاقه مندی های متفاوتی در کاربران شبکه های اجتماعی دیده می شود که نشان دهندة شکل گیری اجتماع های آنلاین متفاوتی در این سایت هاست. تفاوت هایی که وب سایت های شبکه اجتماعی در اهداف آغازینشان تعریف کرده اند و امکانات متفاوتی که در اختیار کاربران قرار می دهند، باعث شده افرادی با ویژگی های متفاوت به عضویت آنها درآیند. البته بین استفاده از این سایت ها هم پوشانی هم دیده می شود و اغلب کاربران اینترنتی عضو بیش از یک شبکه اجتماعی هستند. بیشترین اشتراک بین کاربران توییتر و فیس بوک است و 91 درصد کاربران مورد پرسش قرار گرفته، عضو هر دو سایت هستند. پس از آن کاربران مشترک لینکدین و فیس بوکدر ردة دوم قرار می گیرند. کمترین میزان اشتراک را هم کاربران مای اسپیس و لینکدین دارند که تنها شش درصد پاسخ گویان همزمان عضو هر دو سایت بوده اند.

با وجود این اشتراک ها، تفاوت های استفاده از این شبکه های اجتماعی بیشتر جالب توجه است؛ مثلاً لینکدین که شبکه اجتماعی با محوریت مسایل تجاری و شغلی تعریف شده، در بین کاربرانش هم، چنین علایق و گرایش هایی دیده می شود. وضعیت سایت مای اسپیس هم بدینگونه است و همان طور که امکانات سرگرم کننده بیشتری ارائه می کند و تلاش بیشتری برای جذب کاربران جوان و نوجوان انجام داده، توانسته در این زمینه موفق شود و گرایش کاربران آن نیز به موضوع های سرگرم کننده است. توییتر وب سایت  دیگری است که بیشتر در گروه میکروبلاگ ها دسته بندی می شود ولی به سبب شباهت ها، برخی آن را هم تا حدودی شبکه اجتماعی می دانند. توییتر نیز از آنجایی که تنها امکان نوشتن و خواندن را به کاربران می دهد و برخی جذابیت های بصری دیگر سایت ها را ندارد، کاربران اهل مطالعه را بیشتر جذب خود کرده است.

فیس بوک هم که مدتی است گوی سبقت را از رقبا ربوده و پرجمعیت ترین شبکه اجتماعی دنیا شده و حالتی عمومی پیدا کرده و همه نوع کاربر در آن دیده می شود. به همین سبب است که فیس بوک بیشترین تعداد اشتراک را با کاربران سایر شبکه های اجتماعی دارد.

بدین ترتیب می توان گفت که هر وب سایت شبکه اجتماعی اجتماعی آنلاین محسوب می شود که پاتوق گروهی از کاربران با ویژگی های خاصی است. توجه به این ویژگی ها از سویی برای آگهی دهندگان اینترنتی و بازاریابان مجازی دارای اهمیت است و از جنبه دیگر برای کاربرانی که هر کدام با ویژگی ها و علاقه مندی های متفاوت به دنبال شبکة آنلاین مناسبی برای عضویت می گردند.

طبق گزارش سال 2009 موسسه تحقیقاتی نیلسون درباره سایت های اجتماعی و وبلاگ ها، دو سوم از جمعیت کاربران اینترنت در کشورهای مورد بررسی، بازدیدکننده شبکه های اجتماعی یا وبلاگ ها هستند. استفاده از سایت های شبکه اجتماعی و وبلاگ ها در اینترنت رشد داشته و به چهارمین مورد استفاده کاربران تبدیل شده است. در سال گذشته در همه کشورهای مورد بررسی بیش از نیمی از جمعیت آنلاین، استفاده کنندگان از این نوع سایت ها بوده اند.

در بین شبکه های اجتماعی محبوب از قبیل مای اسپیس، اورکات، فیس  بوک و ببو، رشد استفاده از فیس  بوک بیشتر از سایر رقبا بوده است. آلمان با 12 درصد، انگلستان با 10 درصد و ایتالیا و اسپانیا با همین حدود بیشترین رشد استفاده این سایت ها را داشته اند. در میان کشورهای بررسی شده، کاربران برزیل همچنان صدرنشین استفاده از شبکه های اجتماعی و وبلاگ ها هستند و بیش از 80 درصدشان از شبکه های اجتماعی و وبلاگ ها استفاده می کنند.

به خاطر رشد فزایندة استفاده از شبکه های اجتماعی، این سایت ها سهم قابل توجهی از کل زمان صرف شده در اینترنت را به دست آورده اند. به گونه ای که این سهم در سال 2007 حدود 6 درصد بوده، در سال 2008 به حدود 9 درصد رسیده است. در بین کشورهای بررسی شده، سوئیس با 207 درصد و آلمان با 140 درصد بیشترین رشد در زمان صرف شده برای استفاده ازشبکه های اجتماعی را داشته اند.

ترکیب سنی استفاده کنندگان از فیس  بوک در سال های اخیر به نحو چشمگیری تغییر کرده است. در حالی که فیس  بوک در ابتدا در محیطی دانشگاهی و برای استفادة دانشجویان راه اندازی شد و کاربران اولیه آن بیشتر جوان بودند، به تدریج مخاطبان آن گسترده تر شد و تعداد کاربران مسن تر نیز در این شبکه اجتماعی افزایش پیدا کرد. در حال حاضر 35 تا 49 ساله ها با جمعیت حدود 24 میلیون نفر بیشترین کاربران فیس  بوک را تشکیل می دهند. بعد از آن 18 تا 34 ساله ها قرار دارند و حدود 23 میلیون نفر از اعضای آن هستند.