آزمون های حاملگی

بنابراین آنتی بادیهای بسیار اختصاصی برای زیر مجموعه بتای hCG (دارای واکنش متقاطع ناچیز یا غیرقابل تشخیص با LII) از طریق مصون سازی حیوانات (آنتی بادیهای پلی کونال) و با استفاده از تکنیکهای هیبریدوما (آنتی بادیهای منوکولنال) به دست آمده است که جایگاهایی را بروی زیر مجموعه بتای hCG  شناسائی می‌کند.

ایمنی زایی ساب یونیت های گنادوتروپین بسیار بالاست، واکسنهایی را جهت پیشگیری از حاملگی به بازار عرضه کرده‌اند که از هیترودیمر hCG-b انسانی با
a- hCG انسانی با a-subunit هوورمون LH گوسفند تشکیل شده اند (Talwar  و همکاران، 1994) .

روش های ایمونواسی بدون استفاده از مواد رادیوایزوتوپ

در بسیاری از اتکنیک های ایمونواسی، اصل مهار آگلوتیناسیون ، یعنی جلوگیری از فلوکاولاسیون ذرات پوشیده از hCG (بعنوان مثال ذرات لاتکس که hCG به صورت کووالان به آنها متصل شده باشد) مورد استفاده قرار می‌گیرد. کیت های موجود در بازار حاوی دو ماده واکنش دهنده می باشند.

یکی از آنها سوسپانسیون ذرات لاتکس پوشیده از hCG یا دارای پیون کوواالان با hCG و دیگری حاوی محلولی از آنتی بادی hCG است. برای مشخص ساختن وجود hCG، یک قطهر از ادرار با قطره ای از محلول حاوی آنتی بادی بروی یک لام شیشه‌ای سیاه آمیخته می‌شود. اگر نمونه مورد آزمایش حاوی hCG نباشد، آنتی بادی می تواند ذرات لاتکس پوشیده از hCG را که بعداً اضافه می شود، آگلوتینه بکند، آلگوتیناسیون ذرات لاتکس را به آسانی می‌توان مشاهده کرد.

اگر ادرار حاوی hCG باشد، به آنتی بادی متصل خواهد شد و در نتیجه از آلگوتیناسیون ذرات لاتکس پوشیده از hCG توسط آنتی بادی جلویگری خواهد کرد. بنابراین اگر هیچ آلگوتیناسیونی رخ ندهد، آزمون حاملگی مثبت است و در صورت بروز آگلوتیناسیون می‌توان حاملگی را رد کرد

الایزا enzyme-linked immounosorbent assay

این روش برای تعیین مقادیر بسیار ناچیز هورمون، مناسب است. درتست الایزا یک آنتی بادی منوکلونال متصل به یک پایه جامد (معمولاً پلاستیک) به hCG موجود در نمونه مورد آزمایش متصل می شود، سپس آنتی بادی دوم اضافه می‌شود تا hCG را به حالت «ساندویچ» درآورد، آنزیم مورد استفاده که می تواند آلکالین فسفاتاز باشد، به آنتی‌بادی دوم متصل می‌شود. هنگامی که سوبسترای این آنزیم اضافه گردد، رنگ آی ظاهر می‌شود که شدت آن مستقیما وابسته به مقدار آنتی بادی متصل شده دوم است.

این هم به نوبه خود تابعی از مقدار hCG موجود در نموه مورد آزمایش است. حساسیت الایزا برای hCG موجود در سرم mIU 50 در میلی لیتر است.

در روش ایمونوفلورومتری (IFMA) از ساطح شدن فوتون از یک ماده نشاندار فلوئورسانت جهت ایجاد حساسیتی که تقریا معادل رادیوایمونواسی است، استفاده می‌کنند. این روش به اندازه کافی حساس است که می تواند وجود hCG را در سرم خانم های یائسه که احتمالا منشاء آن از هیپوفیز قدامی است مشخص کند (1995، Tyrey).

ایمونواسی hCG با استفاده از مواد رادیوایزوتوپ

در رادیوایمونواسی (RIA) کلاسیک، از iodo hCG ] I¹²⁵ [ به عنوان لیگاند نشان دار شده برای آنتی بادی های ضد hCG‌ استفاده می‌کنند. این روش متکی به جابجایی یا رقابت hCG غیرنشان دار با لیگاند نشان دار در نمونه بیولوژیک مورد آزمایش می‌باشد. در رادیوایمونواسی، [I¹²⁵] hCG iodo «آزاد» و «متصل شده» را تفکیک می‌کنند و رادیواکتیویته نوع غیرمتصل (آزاد) را اندازه می گیرند.

با ترسیم منحنی های استاندارد، hCG را با صحت و حساسیت بالا تعیین کمیت می‌کنند.

روشهای ایمونورادیومتریک (IRMA)

 در وش ایمونورادیومتریک (IRMA) به جای لیگاند (hCG) از آنی باید به مقدار فراوان (محل های اتصال به آنتی ژن) به عنوان ماده نشاندار استفاده می‌کنند. یک راه استفاده از دو آنتی بادی است که اپی توپهای جداگانه ای را بروی hCG تشخیص می دهند.

یکی از آنی بادی ها که به فاز جامد (solid) متصل است hCG را از نمونه رداشت می‌کند. آنتی بادی دوم پروب نشان دار است و جهت تعییین کمیت لیگاند برداشت شده عمل می‌کند . اندازه گیری با روش ایمونورادیومتریک نیز می تواند برای سنجش hCG b-subnit  اختصاصی باشد .

صحت آزمون های حاملگی

دریک مطالعه همه جانبه که تحت نظارت انجمن ملی بهداشت، توسط Jovaovic و همکارانش (1987) به عمل آمد، چنین نتیجه‌گیری شد که آزمایشگاههای مسئول انجام تست رایج حاملگی قادرند در موعد قاعدگی عقب افتاده (missed mense) ، hCG را به دقت اندازه گیری کنند ولی لزوماً قبل از آن قادر به این کار نیستند.

تعیین کمیت hCG

اندازه گیری دقیق و صحیح hCG در مایع بیولوژیک (مثل سرم) برای درمان برخی حالات مهم است. در میان این مارد مونیتورینگ حاملگی (به منوظر کنار گذاشتن حاملگی خارج رحمی) و تعیین خط سیر بیماریهای نئوپلاستیک تروفوبلاستی یا معالجه آنها قابل کرند. با استفاده از روشهای بسیار حساسرادیوایمننواسی،‌ hCG را می‌توان در بسیاری از افراد طبیعی جستجو کرد، احتمالا مناشء این مقدار کم hCG از هیپوفیز قدامی می‌باشد.

تستهای حاملگی خانگی

امروزه چندین نوع کیت به بازار عرضه شده است که برای استفاده در منزل تدارک دیده شده اند. در هر کدام از این تستها،‌ از اصل مهار هماگلوتیناسیون با استفاده از گلوبولهای قرمز گوسفند و آنتی بادیهای ضد hCG برای ادرار افراد مورد آزمایش استفاده شده است.

کیتهای تست حاملگی خانگی شامل تستهای یک مرحله ای هستند. اساس این تست‌ها عبارتند از:

1.      یک فتیله جاذب که در تماس با یک غشاء اسفنجی است که حاوی سه لایه آنتی بادی به صورت جداگانه است و

2.      اصول ایمونوکروماتوگرافی.

اولین لایه آنتی بادی رسوب داده شده و متحرک است  شامل ذرات لاتکس رنگی حساس شده با آنتی بادیهای منوکلونال ضد زیرمجموعه b در hCG می‌باشد که در غشاء ه صورت ثابت ثابت و غیرمتحرک است. اگر ادرار حاوی hCG باشد با ذرات لاتکس متصل به آنتی بادی ضد b- hCG  واکنش می‌دهد و این واکنش توسط لایه دوم آنتی بادی مربوط به آنتی بادی ضد b- hCG به دام افتاده و باعث تشکیل یک خط رنگی در منطقه ای وسیع می شود (1991، May).

در مطالعات اولیه، میزان نتایج منفی کاذب حدود 25 درصد بود (Valanis و Perlman، 1982). بعدها، Eee و Hart (1990) نشان دادند که اگرچه صحت تست‌ها درصد 97 درصد است، ولی این تنها زمانی امکان پذیر است که آزمایش توسط تکنیسین های مجرب انجام شود. Bastian و همکارانش (1998) نتایج منتشر شده از 16 کیت را ارزیابی کردند که از این تعداد تنها 5 کیت معیارهای آنها را داشتند. اگر آزمایش توسط افراد داوطلب انجام می شد، حساسیت میانگین 91 درصد بدست می‌آمد. مهم آنکه، بیماران واقعی تنها 75 درصد حساسیت (sensivity) را بدست آورند.

حاملگی نابجا: از آنجایی که hGC در پلاسما و ادرار تمام خانم هایی که حاملگی نابجا دارند ظاهر می شود، اندازه گیری آن به عنوان بخشی از درمان نوین بالینی این بیماران ضروری است. این موضوع به تفصیل در فصل 34 مورد بحث قرار خواهد گرفت.

علائم مثبت حاملگی:

سه علامت مثبت حاملگی عبارتند از:

1- تشخیص فعالیت قلب جنین، بطوریکه از قلب مادر قابل افتراق باشد.

2- احساس حرکات فعال جنین توسط معاینه کننده.

3- شناسائی رویان و جنین در هر زمان از حاملگی توسط تکنیک های سونوگرافی یا تشخیص جنین رسیده تر در نیمه دوم حاملگی توسط رادیوگرافی.

فعالیت قلب جنین: سمع یا مشاهده ضربانات قلب جنین، تشخیص حاملگی را به یقین می رساند. ضربانات قلب جنین را از طریق سمع با فتوسکوپ مخصوص با استفاده از «اصل داپلر» اولتراسوند و با کمک سونوگرافی می توان مشخص ساخت.

ضربان قلب جنین را با سمع از طریق یک استتوسکوپ، می توان بطور متوسط در هفته 17 حاملگی و تقریباً در همه موارد در هفته 19 حاملگی در خانم هایی که چاق نیستند تشخیص داد. (Jimenez و همکاران، 1979) در این مرحله و پس از آن، تعداد ضربانات قلب جنین بطور طبیعی بین 120 الی 160 ضربان در دقیقه است و به صورت یک صدای دو گانه که شبیه تیک تیک ساعت زیر یک بالش است، شنیده می شود.

برای اثبات حاملگی کافی نیست که صدای قلب «جنین» فقط شنیده شود و بایستی آنرا از ضربان مادر افتراق داد. در طی قسمت عمده حاملگی جنین آزادانه در داخل مایع آمنیونی حرکت می کند و در نتیجه محلی از شکم مادر که صدای قلب جنین در زیر آن بهتر شنیده می شود با تغییر وضعیت جنین، تغییر می کند.

برای استفاده از اصل داپلر در سمع صدای قلب جنین، چندین وسیله ابداع شده است. با استفاده از این ابزار، امواج ماورائ صوت در جهت حرکت خون جنین هدایت می شوند. صوت منعکس شده از خون متحرک تغییر فرکانس می دهد و بازتاب آن توسط یک کریستال گیرنده که در کنار کریستال فرستنده قرار دارد، آشکار می‌شود. جریان ضرباندار جنین به علت اختلاف ضربان قلب به راحتی از جریان خون مادر قابل افتراق است مگر آنکه جنین دچار برادی کاردی شدید یا مادر گرفتار تاکی کاردی قابل ملاحظه ای باشد. فعالیت قلب جنین را تقریباً در همه موارد می توان پس از هفته دهم حاملگی با ابزار مناسبی که براساس اصل داپلر طرح ریزی شده باشد، نشان داد.

اکوکاردیوگرافی را می توان برای آشکارسازی فعالیت قلب جنین، 48 روز پس از اولین روز آخرین قاعدگی های طبیعی به کار گرفت. سونوگرافی real-time با پروپ واژینال را می توان برای نشان دادن فعالیت قلب جنین پس از 5 هفته از شروع آمنورد مورد استفاده قرار داد.

در ماههای آخر حاملگی، اغلب صداهایی غیر از صدای قلب جنین نیز شنیده می‌شود که شایعترین آنها عبارتند از:

1- سوفل فونیک (بند ناف)،

2- سوفل رحمی،

3- صداهای ناشی از حرکات جنین،

4- نبض مادر،

5- صدای غلغل گاز در روده‌های زن.

سوفل فونیک ناشی از حرکت سریع خون در داخل شریانهای نافی است. صدای تیز و سوت مانندی دارد که همزمان با نبض جنین است. این صدا ناپایدار است و ممکن است در یک بار معاینه به گوش برسد ولی در دفعات بعد در همان حاملگی شنیده نشود.

سوفل رحمی به صورت یک صدای نرم و در حال وزش شنیده می شود که همزمان با نبض مادر است و معمولاً به هنگام سمع قسمت تحتانی رحم مشخص‌تر است. این صدا ناشی از عبور خون از عروق متسع رحمی است و علاوه بر حاملگی؟، در تمام حالاتی که منجر به افزایش جریان خون رحم می شوند. قابل سمع است. همچنین سوفل رحمی را می توان در زنان غیر حامله ای که میوم های بزرگ رحمی یا تومورهای بزرگ تخمدان دارند شنید.

نبض مادر در بسیاری از موارد به هنگام سمع شکم به وضوح به گوش می رسد و در برخی از زنان، ضربانات آئورت به طور غیر معمول بلند هستند. نبض مادر در برخی از موارد به هنگام معاینه به قدری سریع است که شبیه صدای قلب جنین می‌شود.

احساس حرکات جنین: حرکات جنین را پس از هفته بیستم حاملگی به فواصل نامنظم با قرار دادن دست بر روی شکم زن می توان لمس کرد. شدت این حرکات متغیر است و از ضربات خفیف در اوایل حاملگی تا حرکات واضح در مراحل آخر که قابل مشاهده نیز می باشد، متفاوت است. گاهی احساس مشابهی از انقباضات روده یا عضلات شکم زن حامله به فرد معاینه کننده دست می دهد، هر چند که یک پزشک متبحر و با تجربه اشتباه نمی کند.

تشخیص حاملگی با استفاده از اولتراسونوگرافی:

استفاده از سونوگرافی ترانس واژینال تصویر نگاری از اوایل حاملگی و رشد و تکامل جنین را متحول کرده است. وجود کیسه حاملگی را تنها پس از سن قاعدگی 4 تا 5 هفته می توان با استفاده از سونوگرافی شکم تشخیص داد (شکل 7-2). در روز 35، تمام کیسه های طبیعی باید قابل مشاهده باشند. و پس از هفته 6، ضربان قلب جنین می‌بایست قابل تشخیص باشد (کالج متخصصین زنان و زایمان آمریکا، 1995). در حوالی هفته 8، سن حاملگی را می توان به درستی تخمین زد (جدول 3-41). تا هفته 12، طول فرق سر تا کفل (C-R) شاخصی برای پیش بینی سن حاملگی در مدت 4 روز است. در مورد این معیار اندازه گیری به تفصیل در فصل 41 بحث خواهد شد.